الگوی بهره برداری بهینه از مخازن هیدروکربوری ایران بر مبنای مکتب فقهی اسلام

مخازن هیدروکربوری به عنوان اصلی ترین منبع درآمدی کشور مستلزم نگاه صیانت محور در جهت استفاده حداکثری از این نعمات خدادادی می باشد. این پژوهش با این سوال که آیا اسلام؛ در یک نگاه کلان و اقتصاد اسلامی مشخصاً؛ در خصوص بهره-برداری بهینه از مخازن نفتی نظری دارد یا نه، شروع گردید. در اقتصاد اسلامی در خصوص انفال و موارد مربوط به آن نکات زیادی مطرح شده است. در تحقیق پیش رو با استفاده از نظریات فقها در خصوص انفال و اقسام آن نشان دادیم که معادن نفتی نیز در زمره انفال قرار می گیرد و مالکیت آن در دست حاکم اسلامی است. بنا به نظر مشهور فقها حاکم برای بهره برداری از این معادن از طریق قاعده مصلحت اقدام می کند و تشخیص مصلحت بر اساس ضوابطی است که مستلزم نگاه جامع و کامل در همه جهات فنی و اقتصادی و البته فقهی است. در ادامه با بررسی نظرات فنی متخصصان در زمینه بهره برداری بهینه از مخازن به تبیین شیوه های مختلف صیانت از تولید این مخازن پرداختیم و نشان دادیم که تولید صیانتی به عنوان اصلی ترین راهکار برای رسیدن به این مهم از چه مواردی تشکیل می شود. به عنوان خلاصه می توان اینگونه نتیجه گرفت که اقتصاد اسلامی نه تنها با مسائل این چنینی بیگانه نیست، بلکه توانسته به خوبی به نیازهای ضروری و کنونی جامعه در این حیطه پاسخ مناسب دهد.